W 1936 roku liczba samochodów w Polsce wynosiła 25 tys. Dla przykładu w Niemczech było to ponad 1,2 mln aut, a w Stanach Zjednoczonych ponad 26, 2 mln aut. Niestety, nie byliśmy rajem motoryzacji... W całym województwie poleskim, czyli na obszarze 36,6 tys. km kw. zarejestrowane były 24 samochody ciężarowe i 169 samochodów osobowych. Dla przykładu, w Belgii o obszarze 31 tys. km. kw. zarejestrowanych było w tym samym czasie 72 tys. samochodów ciężarowych i aż 125 tys. osobowych. Ciągle jednak nie powiedzieliśmy ostatniego słowa... Zmianę na lepsze przyniósł chociażby rok 1937, kiedy to zaczęto montować u nas chevrolety master sedan. Model ten cieszył się dużą popularnością. "Bądź jednym z 13 milionów. Tylu zadowolonych właścicieli chevroletów przemierzało nimi drogi całego świata". Broszura o takiej treści zachęcała w Polsce międzywojennej do zakupu wspomnianego chevroleta mastera sedana za cenę ponad 7 tys. zł. Napędzał go 6-cylindrowy silnik o pojemności 3,5 litra i mocy 85 koni mechanicznych. Auto można było rozpędzić do 126 km/h. Jego średnie spalanie wynosiło niemal 14 litrów benzyny na 100 km.

Cofnijmy się jednak nieco w czasie...

Jeżeli chodzi o markę Fiat, produkowano u nas model 508 zwany również balilla oraz model 518 mazur. Pierwszy z nich był wytwarzany od 1932 roku w Państwowych Zakładach Inżynierii pod nazwą polski fiat 508. Właśnie to auto osobowe było najbardziej popularne na polskich drogach w latach trzydziestych XX wieku. Niestety, do dziś przetrwało niewiele egzemplarzy, zwykle w muzeach i kolekcjach prywatnych. Był małym, dwudrzwiowym autem i niezbyt nowoczesnym, nawet jak na ówczesne lata. Montowano w nim silnik o pojemności 995 cm sześc. i mocy 20 KM z trzybiegową skrzynią biegów. Rok po premierze pojawiły się wersje: sportowa, wyposażona w silnik o mocy 30 KM oraz wojskowa. W 1934 roku przeprowadzono zmiany: zwiększono moc silnika do 24 KM i zastosowano czterobiegową przekładnię. Zwiększył się też rozstaw osi i dodano do oferty wersję czterodrzwiową. Rok 1937 to model 508C, oficjalnie nazwany 1100 balilla. Zastosowano w nim silnik o pojemności 1089 cm sześc. i mocy 32 KM.

Wspomniany polski fiat 518 mazur stał co najmniej o klasę wyżej. Był montowany, a później produkowany również w PZInż w Warszawie i również oparty był na licencji włoskiej firmy Fiat. Samochód produkowany był w dwóch wersjach: jako kareta siedmiomiejscowa oraz pięciomiejscowa, z wygodniejszymi fotelami rozkładanymi nawet do spania. Jego nadwozie zostało wykonane ze stali z elementami drewnianymi. Pod maską znalazł się silnik gaźnikowy, 4-cylindrowy, 4-suwowy, dolnozaworowy, chłodzony cieczą, o pojemności skokowej 1,9 litra. Jego moc przy 3600 obr/min. wynosiła 45 KM. Auto osiągało prędkość maksymalną 100-110 km/h i paliło średnio 11,5 l na sto kilometrów.
Fiaty 518 podobnie jak 508 również służyły w Wojsku Polskim. Wprowadzono w nich jednak pewne modyfikacje. Samochód wyposażono w brezentowy, składany dach i wyposażono w terenowy reduktor i szerokie ogumienie o terenowym bieżniku.

Centralne ogrzewanie to ważna sprawa

Po drogach międzywojennej Polski jeździły nie tylko samochody osobowe, ale również autobusy. Przykładem jest ciekawe ogłoszenie z tamtych lat: "Niniejszym podaję do wiadomości Szanownej Publiczności, iż z dniem dzisiejszym zostaje uruchomiony na dystansie ZAMOŚĆ — LUBLIN, autobus słynnej marki światowej Chevrolet, prowadzony przez szofera specjalistę, odznaczający się szybką, odpowiedzialną i bezpieczną jazdą i noszący odznakę "EXPRES". A propos nadchodzącej zim. O kursowaniu samochodów w międzywojennej Polsce informowały również telegramy... W jednym z nich czytamy: "Z dniem 23 grudnia kursować będzie miejscowy nowy samochód firmy polski "fiat" na linii Dąbie — Grabów — Łęczyca — Łódź z najnowszem urządzeniem. Dalej podaje są godziny odjazdów i przyjazdów, a na koniec dopisek informujący o tym, że samochód został "zabezpieczony" w centralne ogrzewanie.
Przed wybuchem II wojny światowej po polskich drogach jeździło ponad 30 tys. samochodów osobowych. Głównie wspomnianych chevroletów, fiatów, fordów, citroenów czy skód.
woj